در این آزمایش که یک لوله دراز منعطف وارد رکتوم یا راست روده می شود، به وسیله دوربین کوچکی که بالای لوله قرار دارد، پزشک درون روده بزرگ را مشاهده می کند.

در این حین و طی کولونوسکوپی اگر لازم باشد پولیپ ها و بافت های غیرنرمال هم برداشته می شود و یا از آن نمونه برداری انجام می شود.

آمادگی قبل از کولونوسکوپی
وضعیت مدفوع قبل از کولونوسکوپی:

روده ها حداقل 10-15 بار باید تخلیه شده و مدفوع شما باید به مایع شفاف و زرد رنگ تبدیل شود.
قبل از کولونوسکوپی، باید روده بزرگ خود را خالی کنید.
هر گونه باقیمانده در روده بزرگ ممکن است باعث شود پزشک دید خوبی از روده بزرگ و راست روده در طول معاینه نداشته باشد.
برای تخلیه روده بزرگ و آمادگی قبل از کولونوسکوپی، پزشک ممکن است از شما بخواهد:
یک روز قبل از آزمایش از رژیم غذایی خاصی پیروی کنید.
به طور معمول، شما نمی توانید یک روز قبل از کولونوسکوپی غذای جامد بخورید.
نوشیدنی هایی که می توانید بخورید شامل آب ساده، چای و قهوه بدون شیر یا خامه، و سایر مایعات شفاف می باشد.
از مایعات قرمز رنگ که ممکن است در طول کولونوسکوپی با خون اشتباه گرفته شود خودداری کنید.
ممکن است پزشک بگوید شب قبل از آزمایش، از ساعت نیمه شب به بعد چیزی نخورید و نیاشامید.
پزشک معمولاً مصرف یک ملین تجویزی را توصیه می‌کند. ملین را شب قبل از کولونوسکوپی مصرف کنید.
اگر دیابت، فشار خون بالا، مشکلات قلبی دارید یا از داروها و مکمل های حاوی آهن استفاده می کنید، حداقل یک هفته قبل از آزمایش داروهای خود را به پزشک خود یادآوری کنید.
در صورت مصرف آسپرین یا سایر داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین به پزشک خود اطلاع دهید.
ممکن است لازم باشد دوزهای داروها تغییر داده شود، یا مصرف داروها را به طور موقت قطع کنید.
حین انجام کولونوسکوپی
در طول کولونوسکوپی، شما یک روپوش می پوشید و هیچ چیز دیگری زیر آن ندارید.
معمولاً آرام بخش یا بیهوشی تزریق می شود. در بیشتر موارد، آرام بخش با داروهای مسکن که مستقیماً وارد جریان خون شما می شود (به صورت داخل وریدی) ترکیب می شود تا هر گونه ناراحتی را کاهش دهد.
شما کولونوسکوپی را در حالت خوابیده به پهلو روی تخت آزمایش شروع می کنید.
زانوها به سمت سینه کشیده شده و پزشک شلنگ کولونوسکوپی را در رکتوم شما قرار می دهد.
شلنگ کولونوسکوپی که به اندازه کافی طولانی است تا به تمام طول روده بزرگ شما برسد، حاوی نور و یک کانال است که به پزشک اجازه می دهد هوا، دی اکسید کربن یا آب را به داخل روده بزرگ پمپاژ کند.
هوا یا دی اکسید کربن روده بزرگ را باد می کند که دید بهتری از پوشش روده ایجاد می کند.
هنگامی که اسکوپ حرکت می کند یا هوا وارد می شود، ممکن است احساس گرفتگی معده یا تمایل به اجابت مزاج داشته باشید.
کولونوسکوپ همچنین دارای یک دوربین فیلمبرداری کوچک در نوک خود است. دوربین تصاویر را به یک مانیتور خارجی می فرستد تا پزشک بتواند داخل روده بزرگ شما را مشاهده کند.
پزشک همچنین می‌تواند ابزارهایی را از طریق کانال وارد کند تا نمونه‌های بافت (بیوپسی) یا پولیپ یا سایر نواحی بافت غیرطبیعی را بردارد.
بعد از کولونوسکوپی
بعد از کولونوسکوپی، حدود یک ساعت طول می کشد تا مسکن ها اثر کنند.
شما به کسی نیاز دارید که شما را به خانه ببرد زیرا ممکن است یک روز طول بکشد تا اثرات آرام بخش، کامل از بین برود. رانندگی نکنید و تصمیمات مهمی نگیرید و بقیه روز را به سر کار برنگردید.
ممکن است تا چند ساعت بعد از آزمایش احساس نفخ کنید یا گاز معده دفع کنید، زیرا هوا را از روده بزرگ خارج می کنید.
پیاده روی ممکن است به تسکین هر گونه ناراحتی کمک کند.
خونریزی بعد از کولونوسکوپی: همچنین ممکن است با اولین اجابت مزاج پس از کولونوسکوپی متوجه مقدار کمی خون شوید. معمولاً این خون خطرناک نیست.
درد یا خونریزی تا چند روز بعد از آزمایش، طبیعی است و جای نگرانی ندارد.
اما اگر دفع خون یا لخته خون ادامه دار شد یا درد شکمی مداوم و تب هم به آن اضافه شد، به پزشک مراجعه کنید.
مشاهده خون ممکن است بلافاصله یا در چند روز اول بعد از کولونوسکوپی اتفاق بیفتد. همچنین ممکن است 1 الی 2 هفته هم به تعویق بیفتد.
نتایج کولونوسکوپی

پزشک نتایج کولونوسکوپی را بررسی می کند و با شما در میان می گذارد. بسته به علت مشکلات گوارشی در بیمار، ممکن است نتیجه کولونوسکوپی مثبت یا منفی شود. همچنین در برخی موارد پزشک انجام دوباره کولونوسکوپی را توصیه می کند: